صبر (فقه)صبر، به معنی خويشتن دارى و شکیبایی می‌باشد و از آن به مناسبت در باب طهارت و جهاد سخن گفته‌اند. ۱ - معنای لغویصبر در برابر جزَع در لغت به معناى خويشتن دارى و بى تابى نكردن در برابر مصائب، ناملايمات و مکروهات است. [۱]
مجمع البحرين، واژه «صبر».
[۲]
مرآة العقول، ج۸، ص۱۲۰.
۲ - صبر در روایتدر حديثى از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله آمده‌است که صبر بر سه قسم است: صبر بر مصائب كه با بى تابى نكردن و زبان به شكوه نگشودن و مانند آن تحقق مى‌يابد. صبر بر طاعت كه با انجام دادن طاعت و استمرار بر آن و از مسير شرع و ديانت خارج نشدن محقق مى‌شود. و صبر بر معصیت و گناه كه با ترك گناه و بازداشتن نفس خود از گرايش به سوى آن تحقق مى‌يابد. [۳]
الكافى (كلينى)، ج۲، ص۹۱.
۳ - صبر در قرآنبرترين اخلاق پسنديده كه ريشه و اصل بسيارى از خوي‌ها و خصلت‌هاى نيكو است و در آیات و روایات فراوان به آن سفارش شده‌است. خداوند در قرآن کریم مى‌فرمايد: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَى‌ءٍ مِنَ الخَوْفِ و الجُوعِ و نَقْصٍ مِنَ الأَمْوالِ و الأنْفُسِ و الَّثمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ الذِينَ اِذَا أَصَابَتْهُم مُصِيبةٌ قَالُوا إنَّا ِللّه‌ِ و إنّا إلَيْهِ رَاجِعُونَو همواره شما را به نوعى از ترس و گرسنگى و زيان مالى و جانى و كمبود محصول مى‌آزماييم و صابران را نويد بده؛ كسانى كه چون مصيبتى به آنان رسد گويند: ما از خداييم و به سوى او بازخواهيم گشت». ۲ - صبر در روایتامام صادق عليه السّلام مى‌فرمايد: «جايگاه صبر نسبت به ایمان ، همچون جايگاه سر است نسبت به تن، كه چون سر برود، تن نيز مى‌رود، همچنين اگر صبر برود، ايمان هم خواهدرفت». [۵]
الكافى (كلينى)، ج۲، ص۸۷.
۵ - صبر واجب و صبر مستحبصبر بر بلاها، مصيبت‌ها و مرگ خويشاوندان، بويژه فرزند و تأسى جستن به انبيا و اولياى الهى در مصائب مستحب است. [۹]
توضيح المسائل مراجع، ج۱، ص۳۴۷.
صبر بر طاعت به انجام دادن واجبات و نيز صبر از معصيت به ترك محرمات ، واجب است. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۴.. |